Nowe spojrzenie na ponadtysiącletnie dzieje wsi leżących w granicach obecnej Polski, niezależnie od zmiennej historycznie przynależności wielu wchodzących dzisiaj w jej skład dzielnic, prezentuje książka Jana Hebdy pt. "Z sołtysem i wójtem przez wieki. Opowieść o dziejach urzędu sołtysa i wójta w Polsce". Autor opracowania, adresując go nie tylko do świata sołecko-wójtowskiego, lecz także i ogółu zainteresowanych problemami wsi i chłopów, barwnie i w atrakcyjnej językowo formie, prezentuje frapujące niekiedy spojrzenie na dzieje wsi przez pryzmat sołtysów i wójtów. Książka obejmuje okres od powstania państwa polskiego do czasów najnowszych. W oryginalnej formie przywołuje przeszłość liderów wiejskich społeczności - sołtysów i wójtów. Osiem wieków temu pojawiła się instytucja sołtysa i od tego momentu urząd ten stał się jednym z najbardziej charakterystycznych składników zorganizowanego życia osiadłych społeczności wiejskich. W tym samym czasie na ziemiach dzielnicowej Polski pojawiła się również instytucja wójta, będąca jednak wówczas głównym elementem społeczno-ustrojowej struktury miasta. W ciągu XV w. urząd wójta zaczął przenikać na wieś, by w stuleciu następnym już tylko w tym środowisku się zadomowić. Sołtys od XIII w. i wójt od przełomu XV i XVI w. w powszechnej świadomości utrwalili się jako liderzy wiejskich społeczności. Autor wykorzystał szeroko literaturę przedmiotu, wydawnictwa źródłowe, monografie i syntezy, artykuły, pamiętniki, prasę itp. Sięgnął również do spisanych przez siebie relacji, własnych wspomnień, a także do literatury pięknej. W kilku przypadkach wykorzystał dorobek filmowców i Archiwum Polskiego Radia. W licznych miejscach wzbogacił tekst ciekawostkami i anegdotkami.